Tiyatroyu  “Ön tarafı açılır – kapanır bir mikâp (küp) içinde hayatı yakalamak… Kapana kıstırır gibi… Tiyatro budur.” şeklinde tarif eden Necip Fazıl’ın diyalogları ile yer yer şahaneleşen tiyatro eseri: Reis Bey. Eserde merhamet yoksunu olan Reis Bey’in -dahası “Bir kötülüğün bürünmesi ihtimali olan masumluk maskesini görünmez hale getirmek için bin masum feda edilmedir.” fikrini savunan Reis Bey’in- idam ettirdiği bir gencin masum çıkması ile alt üst olması ve sonrasında merhamete sıkı sıkıya bağlanması konu ediliyor.

Necip Fazıl’ın mahkûmiyet yıllarında yazdığı üç perdeden mürekkep oyun Büyük Doğu Yayınları tarafından ilk olarak 1964 tarihinde basılmış. Oyun, tiyatro sahneleri gibi beyaz perdede de gösterilmiş. (Bu gösterimler hakkında fazla bilgi veremeyeceğim çünkü filmini izlemedim, tiyatrosunu da.)

Merhamet ve adalet kavramları üzerinde durulan eserin ilk perdesi adeta soluksuz okunuyor. İkinci perdede hızı biraz yavaşlasa da üçüncü perde yine okuyucuyu kendisine kilitliyor. Önce merhameti ağızların iğrenç sakızı olarak niteleyen Reis Bey’in sonra herkesi merhamete çağırması okuyucunun affı ve merhameti tekrar tekrar düşünmesine neden oluyor. Kitaptan yaptığım alıntıdan önce son söz olarak da şunları söyleyeyim: Özellikle kalpleri katılaşmış insanlara okutulması, sonrasında da herkesin okuması gerektiği kanaatindeyim.

“REİS BEY – Yazık, yazık!… Avrupa, felsefe tahsili, şu bu, derken, her şeyde yarım kalmak; sonra her türlü serserilik, kumar, eroin, nihayet anne katilliği; neticede ıstıraptan erimek… Ağlanacak hâl..
MAHKÛM – Etmeyin Reis Bey, siz ağlayamazsınız! Ağlayabilseydiniz, anlayabilirdiniz!
REİS BEY – Siz de benim hakkımda hüküm veriyorsunuz.
MAHKÛM – Bir kere de ben vereyim Reis Bey; hem de sehpadan, tepeden, en yüksek kürsüden hüküm vereyim. Siz merhametten, acıma duygusundan yalnız kötülük doğacağına inanmışsınız. Yerinde haklısınız. Fakat ondan ne büyük iyilik doğacağını unuttuğunuz için, en büyük hakkı kaybediyorsunuz. Rahmet, kaldırılmış sizin kalbinizden… Buz çölünde yol alıyorsunuz!”*

* KISAKÜREK, Necip Fazıl(2012). Reis Bey, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul. (sayfa 50)